TÜRKTED’ in BAKANLIK ZİYARETLERİ

 

A. Yönetim Kurulu Başkanımız Dr. Mete KÖMEAĞAÇ’ ın ziyaretleri.

 

Yönetim Kurulu Başkanımız Dr. Mete Kömeağaç 15 Mart 2022 tarihinde Bakanlığımızda bir seri ziyaret gerçekleştirmiştir.

 

BÜGEM Genel Müdürü Sayın Dr. Mehmet Hasdemir’i makamında ziyaret eden Başkanımız Derneğimizin tohumculuk sektörü ile ilgili taleplerini tekrar gündeme getirmiştir. Özellikle de içinde bulunduğumuz ortamda üyelerimizin tohumluk üretimi, destekler, tohumluk ihracatının engellenmemesi, tescil ve sertifikasyonda yaşanan problemler, piyasa denetimi vb gibi hususlardaki taleplerimiz dile getirilmiştir. (Derneğimizin tohumculuk sektörünün sorunları ve çözüm önerilerini içeren belge mesajımız ekinde iletilmiştir).

 

GKGM Daire Başkanı Sayın Dr. Neslihan Alper’i ziyaretinde derneğimize ve üyelerimizi taleplerine karşı gösterdiği anlayış ve desteklerden dolayı teşekkür etmiştir. Önümüzdeki günlerde GKGM ile sadece tohumluk ticaretinde değil daha geniş bir çerçevede işbirliğinin artırılması için Derneğimiz bazı ön çalışmalara başlamıştır.

 

TTSMM Müdürü Sayın Şakir Berktaş’ı ziyaretinde TTSMM İle ilgili daha önceki ziyaretlerimizde dile getirilen hususlar; özellikle tohumluk sertifikasyonu için numune alma ve gönderme işlemlerinde yaşanan problemler, kayıt altına almada orijinal belge talep edilmesi hususunda iyileştirmelerin yapılması, vb konular tekrar ifade edilmiştir.

 

 

Çalışma Gruplarımızın Ziyaretleri;

 

Malumunuz Derneğimizin yapısında çalışma gruplarımız mevcut olup bu yıl değişik tarihlerde çalışma gruplarımız ayrı ayrı ziyaretler gerçekleştirmiştir.

 

Sebze Çalışma Grubumuzun Ziyaretleri

 

1. GKGM Daire Başkanı Dr. Neslihan Alper'i ziyaretlerimizde üç konu gündeme gelmiştir.

 

a) DTÖ'ye en son bildirimde bulunulan 5 yeni hastalık etmeni ile ilgili kısıtlamalar çerçevesinde şuan itibariyle tohumculuk sektörümüzde ciddi problemlerin yaşandığı, dolayısıyla bu konunun çok hızlı şekilde çözülmesi hususunda talebimiz öncelikle ve ivedi olarak dile getirilmiştir. İlave olarak yaşanan bu probleme çözüm bulunamaması neticesinde de birçok firmanın ve dolayısıyla ülkemizin gelir kaybına uğrayacağı görüşmede ifade edilmiştir. Bu konuda Bakanlığımıza Derneğimizin gereken bütün desteği vermeye hazır olduğu Yönetim Kurulu Üyelerimizce bir defa daha belirtilmiştir. Bu çerçevede DTÖ’ye yeni bir bildirimde bulunularak;

 

 

· Tohumlar 31 Aralık 2021 tarihinden önce üretilmiş olup, üretim yeri ile ilgili herhangi bir hastalık bilgisi mevcut değildir (The seeds have been produced before 31 December 2021 and there is no disease information available from the place of production) ifadesinin ek bildirimde yer alması;

 

· Ek deklerasyonun uygulanma tarihinin 15 Ağustos 2023 tarihinde başlayacağının ifade edilmesi talep edilmiştir.

 

b) Islah Materyali ve Deneme Tohumluklarının ithalatında, DTÖ'ye yeni bildirimde bulunulan 5 hastalık etmeninin de 2014/59 Sayılı mevzuat kapsamında değerlendirilmesi konusu daha önceki yaptığımız ziyarette de dile getirilmişti. Bu ziyaretimizde de üyelerimizin ülkemizde ıslah programları yürüttükleri, ciddi miktarda yatırım yaptıkları ve Türk mühendis ve teknik elemanları ile işçi istihdam ettikleri, ülkemizdeki ıslah programlarında kullanılacak ıslah materyalini bugüne kadar ilgili mevzuat çerçevesinde ülkemize getirdikleri ancak son uygulamalarla büyük bir sıkıntıyla karşılaştıkları ve birçok üyemizin ıslah programını kapatma riski ile karşı karşıya oldukları tekraren dile getirilmiştir.

 

c) İthalatlarda bitki sağlık sertifikasının alınmasından itibaren 14 gün içinde ülkeyi terk etmesi konusunda yaşanabilecek mücbir sebeplere bağlı olan gecikme durumlarında yapılabilecek hususlarla ilgili olarak Bakanlıktan bilgi talep edilmiş ve konunun değerlendirilmesi istenmiştir.

 

Yukarıda bahsedilen hususlarla ilgili olarak tarafımıza Daire Başkanımızca çalışmaların sürdüğü ifade edilmiştir. Konu Derneğimizce takip edilmektedir.

 

2. GKGM Yardımcısı Dr. Yunus Bayram ziyaretinde Bitki Koruma Ürünleri ile ilgili olarak GKGM nün olumlu yaklaşımlarından bahsedilmiştir. Yunus Bey bundan sonra Derneğimiz ve üyelerimizle daha yakın bir işbirliği içinde olmak istediklerini, konunun sadece Bitki Koruma Ürünleri ile sınırlı kalmamasını arzuladıklarını, sektörümüzü ilgilendiren birçok konuda işbirliği yapmaya hazır olduklarını ifade etmiştir.

 

3. BÜGEM Daire Başkanı Sezgin Karadeniz ziyaretinde;

 

a) Tarla Bitkilerinde tohumluk ihracatında ISTA sertifikası kullanımına izin verilmesi talep edilmiştir. Daire Başkanımızın bu konunun üst makamın iradesi sonucunda olduğunu ve bazı yanlış uygulamalar sonucunda alındığını ifade etmesi üzerine Tarla bitkilerinin tohumluklarının ISTA sertifikası ile ihracatına izin verilmemesinin üyelerimizin ve sektörümüzün bir hatası olmadığı ve olumsuz cevabı kabul etmeyeceğimiz, girişimlerimizi sürdüreceğimiz ifade edilmiştir.

 

b) Döner Sermaye Ücretlerinin yüksekliği ve düşürülmesi konusu dile getirilmiş olup bu konuda BÜGEM ve Destek Hizmetleri nezdinde girişimlerimiz sürmektedir.

 

c) 5553 Sayılı kanunun 12nci maddesindeki kapatma cezası ile ilgili olarak daha önce Bakanlığa ilettiğimiz Derneğimizin önerisi tekrar dile getirilmiştir. Bu hususta çalışmaların sürdürüldüğü bilgisi alınmıştır.

 

d) Daire Başkanımız Bakanlıkça tohumculuk yönetmeliği üzerinde çalıştıklarını ve Sebzede tescil komitesi toplantısının yılda 3 defa yapılması konusunun hazırlanan yeni yönetmelik ile düzenleneceğini belirtmiştir.

 

e) Bursa Tarım İl müdürlüğünün sertifikasyon için numune gönderme konusundaki uygulamasının düzeltildiği, diğer illerde olduğu gibi İl Müdürlüğünün bir üst yazı yazacağı ve numunelerin firmalar tarafından TTSMM' ye gönderileceği ifade edilmiştir.

 

4. TTSMM Müdürlüğü ziyaretinde yukarıda bahsedilen 5 madde ile ilgili teyit edici cevaplar alınmıştır. Hazırlanmakta olan yönetmelik taslağının görüşe açıldığında Derneğimizin de görüş vermesini ve yayınlanması için destek olunması talep edilmiştir.

 

Yurt dışında kayıt altına alınmış çeşitlerde belge aslının da istenmesi talebinin mevcut yönetmelikte yer aldığı, aslında TTSMM’ nin de bu konuyu çözmek istediği ve bu amaçla hazırlanmakta olan Yönetmeliğe bu hususun da ilave edileceği ifade edilmiştir. Yine de bu konuda Derneğimizden BÜGEM nezdinde destek talep edilmiştir.

 

Endüstri Bitkileri Çalışma Grubumuzun ziyaretleri

 

1. Tarım ve Orman Komisyonu Başkanı Prof. Dr. Yunus Kılıç’ı ziyaret: Sayın Komisyon Başkanına özellikle sertifikalı pamuk tohumluğu üretiminde karşılaşılan GDO analizler, bulaşı problemi, Bakanlığın yayınladığı genelge çerçevesinde üyelerimizin 5977 sayılı biyogüvenlik kanunu gereğince karşılaştıkları hukuki problemler ve sektörümüzün bu çerçevede karşılaştığı ciddi riskler arz edilmiştir. Bu konuda heyet üyelerimiz hazırladıkları dosyaları Sayın Başkana takdim etmişlerdir. Malumunuz Derneğimiz teknik seviyede Bakanlığın ilgili bütün birimlerinin bütün yetkilileri ve iki Sayın Bakan Yardımcımıza konuyu iletmiş olup henüz bir netice alınamamıştır. Bu ziyaret ile bir nevi konu artık siyasi platforma da taşınmıştır.

 

2. Daire Başkanımız Sayın Sezgin Karadeniz’i ziyaret: Ziyarette özellikle pamukta kaçak tohumluk konusu gündeme getirilmiştir. Daire başkanı Bakanlığın bu yıl konuyu daha sıkı takip etmekte olduğunu, bayi baskınlarına başladıklarını, bir miktar pamuk tohumluğunu müsadere ettiklerini ve numune alarak GDO analizine gönderdiklerini, denetimlerin devam edeceğini ifade etmiştir. Ziyarette analizler için geçen yıl olduğu gibi bu yıl da laboratuvar planlamalarının çok önemli olduğu ve sıkışıklıkların yaşanmaması için gerekli tedbirlerin alınması talep edilmiştir.

 

Bu tür ziyaretler hem değerli üyelerimiz için hem de derneğimiz için çok yararlı olmaktadır. Üyelerimizin destekleri ile derneğimiz gerçekten de hem Bakanlık nezdinde hem tohumculuk sektörümüzde, hem de paydaşlarımız nezdinde olan itibarını gitgide artırmaktadır.

 

Saygılarımızla,

 

TÜRKTED YÖNETİM KURULU

 

TÜRKTED’in Önemle Takip Ettiği Tohumculuk Sektörümüzün Problemleri ve Çözüm Yolları

1. Tohumculuk Kanununda yer alan cezaî hükümlerin hakkaniyet ölçüsü içerisinde adil bir şekilde yeniden düzenlenmesi, özellikle “faaliyetten men” cezasının yürürlükten kaldırılması,

Tohumculuk Kanunu’nun tazminatları düzenleyen 11. Maddesinde; tazminat miktarı hususu yeterince açık değildir. Bu durum söz konusu tazminatın belirlenmesinde benzer durumlarda bile farklı uygulamalarla karşılaşılacağı endişesini doğurmaktadır. Tazminat miktarının hakkaniyet ölçüsü içerisinde, tohumluk bedeli temel alınarak bir oran dâhilinde belirlenmesi ve her halükarda tohumluk bedelinin 10 katından fazla olmaması gerektiği düşünülmektedir. Tazminat miktarının belirlenmesinde taraf temsilcileri yer almalıdır. Bu sorun kısa vadede çözümlenmelidir.

Tohumculuk Kanunu’nun ceza hükümleri ile ilgili 12. Maddesinde; suç ile ceza arasında bir orantısızlık bulunmaktadır. Suç ve cezanın orantılı hale getirilmesi gerekmektedir. Suç ve cezalar yeniden düzenlenmelidir. Kanunda suç olarak belirlenen asgari tohumluk standardının altına düşürülmesi durumunda kasıt unsuru olup olmadığına bakılmalıdır. Suçun tekrarı halinde, suçu işleyen firmanın 5 yıl süre ile faaliyetten men edilmesi hükmü çok ağır bir hüküm olup bu şekliyle uygulanmamalı, faaliyetten men cezası gereklilikleri yeniden değerlendirilmeye tabi tutulmalıdır. Bu sorun kısa vadede çözümlenmelidir. Tohumculuk Hizmetleri Uygulama Talimatının 12'inci madde ile ilgili açıklamalarının yapıldığı bölümde özellikle fiilin tekrarlanması hususunda, değerlendirmenin nasıl yapılacağının detaylandırılması, bu değerlendirme sırasında ilgili firmadan savunma alınması ve bir değerlendirme komitesi vasıtasıyla "kasıt", “kusur” ve "süreklilik" arz eden bir durum olup olmadığının değerlendirilmesi elzemdir.  Verilen zararın ağırlığı dâhilinde ve şirketin bu zararı kendi çabaları ile bertaraf edememesi halinde hükmedilecek ceza aşamalı olarak uygulanabilecektir.

Derneğimiz ve üyelerimiz kanun değişikliklerinin zaman alıcı işlemler olduğunun farkındadır.  Derneğimiz ve üyelerimiz bu hususu dikkate alarak Kanunun 12'inci maddesinde genel çerçevesi çizilen tohumculuk firmalarının faaliyetten men edilmesi ile ilgili yaptırımların Tohumculuk Hizmetleri Uygulama Talimatnamesinde yapılacak bazı düzenlemeler ile bir uygulama bütünlüğü sağlayacak şekilde netleştirilebileceğini düşünmektedir. Bu çerçevede Derneğimiz üyelerimiz ile birlikte bir çalışma yapmış ve Bakanlığa sunmuştur. Bu teklifimizin kabul edilmesi durumunda uygulama sırasında yaşanan bazı belirsizliklerin ortadan kalkacağına ve üyelerimizi ve sektörümüzü bir nebze rahatlatacağına inanıyoruz.

2. Özel sektör ıslahçı kuruluşlarımızın yeni çeşit geliştirmekte önemli ölçüde kazanımları mevcuttur. Kaynakların iyi değerlendirilmesi ve ülke ihtiyaçlarına doğrudan cevap verebilmesi için öncelikle çeşit ıslahı projeleri özenle desteklenmelidir. Bizim acil ihtiyacımız budur.

Tohumculuk Ar-Ge destekleme modelinin geliştirilmesi gereklidir. Bu amaçla Bakanlık ve TÜBİTAK tarafından yapılan Ar-Ge desteklemelerinde, tohumculuk sektörünün özel yapısına uygun format ve yöntemlerin oluşturulması, Özel Sektör Islah Projelerinin, Ar-Ge desteklemeleri öncelikleri içerisine alınması, projelerden çıkacak çeşitlerin üreticiye en etkin ve kısa zamanda ulaşması için tanıtım, pazarlama vb faaliyetlerin de projeye dâhil edilmesi sağlanmalıdır. 

3. Yeni çeşitlerin kayıt altına aldırılması ile hastalık, GDO vb her türlü analiz ve ithalat ön izin başvurularındaki yüksek döner sermaye ücretleri düşürülmelidir. Döner sermaye ücretlerinin ve her türlü ithalat, analiz, kayıt ve sertifikasyon fiyat artışları TÜFE oranının aşmamalıdır. Bu artışların tohum maliyetlerinde yükselmeye sebep olduğu unutulmamalıdır.

4. Sektörümüzün gündemine son yıllarda giren diğer bir sorun ise özellikle pamuk tohumluğu üretiminde karşılaşılan kontrol dışı bulunuş (bulaşı) konusudur. Bu konunun özellikle 5977 sayılı yasa kapsamında değerlendirilmesi ciddi sorumluluklar ve ceza uygulamalarını beraberinde getirmektedir. Derneğimiz bu konuda 2 yıldan fazla süredir yoğun bir şekilde çalışmalarını sürdürmektedir. 

5. Etkin piyasa denetimi ile kayıt dışı / sertifikasız /kaçak tohum satışlarının önüne geçilmesi, tohum satış kanallarında Bakanlığın uyguladığı “Bayilik” ile ilgili mevzuatın etkin bir şekilde uygulanması, kayıt dışı açıkta tohum satışının önlenmesi için saha/piyasa kontrollerinin artırılması, teknik ekibin eğitilmesi ve yeterli sayıda personel görevlendirilmesi, tohum dağıtıcılarına stoklarında bulunan tohumlukları analiz yaptırma zorunluluğunun getirilmesi ve stoklarında bulunan tohumlukların kalitesinden doğrudan sorumlu olması, bayilerin tohum muhafazaya uygun koşullara haiz olduğunun denetlenmesi,  (belirli kriterler oluşturulmak suretiyle, alan, ısı, çevresel etkiler vb), tohum bayilerindeki stoklama ile ilgili aksaklıklardan dolayı tohum firmalarına cezai işlem uygulanmaması, yaptırımların doğrudan bayilere uygulanması gereklidir.

6. İl Müdürlüklerinin ve belediyelerin eleme tesisleri kaldırılmalı, acilen mevcut selektörlerin de çalışmalarında işlemi ÇKS karşılığı kime yaptığı kayda alınmalı, ticari uygulamaya dönüşmesinin önüne geçilmelidir.

7. Ziraat Bankasının sağladığı düşük ya da sıfır faizli kredi kullanımında yararlanma koşullarının kolaylaştırılması, başka devlet bankalarına da bu konuda görev verilmesi, bu amaçla Bakanlığın öncelik alması gereklidir.  

8. Ürün desteklemelerinin belirlenmesi ve açıklanmasındaki gecikmeler tohumluk talebi oluşmasını olumsuz etkilemektedir. Destekleme tutarının desteklemeye tabi tüm ürünler için ürünlerin ekiminden önce belirlenmesi ve duyurulması ve ödemenin en geç hasat döneminde yapılması sağlanmalıdır.

9. Tohumculuk sektöründe sermaye yetersizliği dışa bağımlılığı artırmakta olup, dünyada olduğu gibi yerel tohum şirketlerinin stratejik işbirliğinin geliştirilmesi ve kamu desteklerinin çeşitlendirilmesi sağlanmalıdır.

10. Sertifikalı Tohumluk Üretim ve Kullanım Desteği: Desteğin devam ettirilmesi, etki analizi yapılarak destekleme kapsamına yeni türlerin eklenmesi, mevcut türlerin destekleme miktarlarının ve ekim normlarının revize edilmesi gereklidir.

11. Prim desteği ödemelerinde sertifikalı tohumluk üreten ve kullananlara daha fazla prim ödenmesinin sağlanması gereklidir.

12. Sözleşmeli tohum yetiştiriciliğinin özendirilmesi: Sertifikalı tohumluk yetiştiren çiftçilerin, aynı tür için, ürün yetiştiren çiftçilere nazaran daha fazla desteklenmesini sağlayacak düzenlemelerin yapılması sağlanmalıdır

13. İndirimli Kredi Kullanımı: İndirimli kredi kullanımının kolaylaştırılması ve yeni türlerin ilavesi ile kredi miktarının artırılması gereklidir. Tarımsal ürün fiyatlarındaki hızlı yükseliş dikkate alınarak oluşturulan kredi rakamları da güncel piyasa fiyatlarına paralel revize edilmelidir.

14. KDV oranlarının bütün tohumluklarda kalıcı olarak %1’e düşürülmesi gereklidir. KDV oranları düşürüldüğü gibi iade alımında da tohumculuk sektörüne kolaylıklar getirilmelidir.

15. Büyükşehir Belediyelerinin Kırsal Kalkınma Dairelerinin dağıtacağı sertifikalı tohumlukların üyelerimizden temin edilmesi sağlanmalıdır.

16. Daha önce tohumculuk sektörü için yararlı faaliyetlerde bulunan Tohumculuk Danışma Kurulu’nun BÜGEM bünyesinde tekrar kurulması elzemdir.

17. Tohumluk İhracatının kolaylaştırılması, ihracatın önündeki teknik engellerin kaldırılması ve bu çerçevede ihracatta vergi iadesi uygulaması gereklidir.

18. Tohumculuk şirketlerinin sanayi kuruluşu olarak kabul edilmesi ve sanayi kuruluşlarına sağlanan her türlü destek ve devlet yardımlarından yararlanabilmeleri için Bakanlığın girişim başlatması gereklidir.