Size "Fransa'nın sembolü nedir?" deseler, büyük ihtimal bere, bir şişe kırmızı şarap ve baget ekmeğini sayarsınız. Fransa'yı Fransa yapan imgelerdir bunlar ve içlerinden birinin geleceği pek parlak görünmüyor. Zira son 12 ayda buğday fiyatları iki katına çıkınca Fransız fırıncılar bir kez daha baget fiyatlarına zam yapmak zorunda kaldı. Cumhurbaşkanı Nicholas Sarkozy'nin rezidansına da ekmek satan ve ürettiği baget ekmekler 2010 yılında Paris'in en iyisi seçilen Michel Gollayer, "Buğday fiyatları patladı. Un fiyatları bu derece artınca 4 - 5 sent zam yapmamız kaçınılmazdı" diyor. 2007'den bu yana Fransız kentlerindeki küçük fırınlarda satılan baget ekmeğinin fiyatı yüzde 6.3 arttı. Carrefour gibi büyük perakende zincirlerindeki fiyat artışları ise yüzde 19'a ulaştı. Son zamla beraber Paris'te baget fiyatı 5 cent artarak 1,20 Euro oldu. Fransızlar, günde 23 milyon, yılda 8 milyar adet baget tüketiyor.

Buğday, gıda emtiaları arasında son zamanlarda en hızlı yükselenlerden biri. Rusya'daki kuraklık, Kanada ve Avustralya'daki sel baskınları gibi nedenlerle buğday fiyatları yüzde 100 artarak 14 Ocak'ta tonu 336 dolara çıktı. Ancak özellikle Afrika'daki olumlu hasat nedeniyle durumun en azından şimdilik 2008 yılındaki kadar kritik olmadığı ifade ediliyor.

Dünyada gerçekten ciddi bir gıda sıkıntısı yaşanıyor. Son olarak ABD Hükümeti'nin önemli mahsullerde stok tahminlerini azaltmasıyla birlikte gıda fiyatlarında hızlı bir yükselişin arifesinde olunduğu savunuluyor. Washington'dan gelen bu açıklamayla mısır ve soya fasulyesi son 30 ayın en yüksek noktasına çıkarken diğer gıda emtialarının fiyatlarında dalgalanmalar yaşandı. Ocak ortası itibarıyla Şikago Borsası'nda soya fasulyesi fiyatları, 2008 sonundan bu yana, mısır fiyatları Temmuz 2008'den beri en yüksek seviyeye ulaştı.

Kahve fiyatları da üretim beklentilerine ilişkin spekülasyonlar nedeniyle son 13 yılında en yükseğine ulaştı. Dünyanın en büyük üreticisi Brezilya'da üretimin yüzde 13 azaldığı, Kolombiya'da da üretimin tarımsal hastalık nedeniyle beklentilerin altında olacağı belirtiliyor. Londra'da mart vadeli robusta kahvenin fiyatı ton başına 2.167, Arabica kahvenin fiyatı ise 2.406 doları gördü. Kahve, Haziran 1997'de 2.445 dolar ile tarihi rekorunu kırmıştı.

Geçen yıldan bu yana ikiye katlanan pamuk fiyatları nedeniyle konfeksiyon şirketlerinin kârlarında önemli düşüş bekleniyor. BDO Seidman perakende zincirinin müdürü Al Ferrara, yüksek maliyetli pamukla üretilmiş konfeksiyon ve giyim ürünlerinin önümüzdeki altı ay içinde mağazalarda yerini alacağını vurguluyor.

ABD Tarım Bakanlığı mısır üretiminin geçen yıl yüzde 4.9 azalırken 2011 hasadının da son 15 yılın en düşüğü olacağını açıkladı. Bakanlık soya fasulyesi hasat tahminini yüzde 1.4 azaltırken yerli üretim buğday stoklarının da geçen yıla göre yüzde 16 düşeceğini bildirdi. Standard 8c Poor's'un 24 emtiadan oluşan GSCI Spot Endeksi 12 Ocak'ta 645,72 ile Eylül 2008'den bu yana en yüksek noktaya çıktı.

BM Gıda ve Tarım örgütü (FAO) fiyatların bir miktar daha yükselmesi durumunda dünyanın 2008'deki gıda krizinin bir benzerini yaşayabileceği uyarısında bulunurken, çoğu ülke ve fiyatlardaki artışlardan etkilenecek şirketler önlem almaya başladı. Cezayir ve Mozambik'teki ayaklanmalar ve gösteriler özellikle yoksul ülkelerin gıda fiyatlarındaki artıştan ciddi biçimde etkileneceğini gösteriyor. Uzmanlar küresel hasadın artık çok kritik bir noktada olduğunu ve hava koşullarından dolayı olumsuzluğa tahammül olmadığını ifade ediyor. Ancak çok yakında Arjantin ve Brezilya'da başlanacak hasadın kuraklık nedeniyle çok parlak olmayacağı da belirtiliyor.

BNP Paribas Fortis araştırma birimi başkanı Philippe Gijsels, gıda enflasyonunun en büyük tehdit olduğunu belirterek, "Bir ailenin bütçesinin yüzde 70 - 80'inin hatta daha fazlasının gıdaya gittiği ülkelerde fiyat patlamaları istikrarı bozabilir. Eskilerin de dediği gibi açlık medeniyetleri öldürür. Bu hükümetlerin bazıları enflasyon mücadelesinde agresif olacaktır. Bu yıl muson yağmurları hayal kırıklığı yaratırsa sonuçları düşünemiyoruz bile" diyor.

Emtia fiyatlarındaki artışın en önemli nedeni, kuraklık ve diğer doğal sorunların yarattığı arz sıkıntısı. Bir başka neden de küresel ekonomik büyümeye ilişkin beklentiler. 2011 yılında hem ABD hem de dünyada daha iyi bir ekonomi ve tüketim artışı beklentisi fiyatları yukarı çekiyor. Emtia fiyatlarındaki artış, gıda ve temizlik ürünleri üreticisi Unilever'den klima üreticisi Ingersoll-Rand'a kadar tüm firmaları etkiliyor. Gıda ve otomotiv şirketleri, madencilik cihazları üreticileri, havayolları ve hatta tüketici elektroniği üreticileri emtia fiyatlarındaki artışlarla baş edebilmek için son çare olan fiyat artışına gidiyor. Kimi firmalar da farklı yollara başvuruyor, örneğin Kraft Foods, chedar peynirinin maliyeti yüzde 19 artınca fiyatları artırmak yerine peynir paketlerinden iki dilimi azaltmayı tercih etmişti. Avrupa'da Nestle ve Danone gibi devler buğday, kakao ve diğer maliyetlerdeki artışa ürün fiyatlarına zam yaparak yanıt verirken küçük üreticilerin zam yapmaktan kaçındığı belirtiliyor.

Kuşkusuz gıda fiyatlarındaki artıştan kârlı çıkanlar da var. ABD'nin en büyük gıda şirketi Cargill, yılın ikinci çeyreğinde kârının geçen yılın aynı dönemine göre üçe katlandığını açıkladı. Dünyanın en büyük traktör ve tarım araçları üreticisi Deere'nin hisse senetleri ise tüm zamanların en yüksek noktasına ulaştı. Gübre üreticisinden tahıl tedarikçisine kadar bütün Amerikan tarım şirketlerinin hisse senetleri yükseliyor.

İşsizlik ve gıda fiyatlarına yapılan zam, Tunus ve Cezayir'de halkı sokaklara döktü. Tunus'ta eğitimli işsiz gençlerin gösterisiyle başlayan olaylar zincirinin sonunda 23 yıl demir yumrukla iktidarını sürdüren Devlet Başkanı Zeynel Abidin bin Ali ülkeyi terk etmek zorunda kaldı.

Gıda fiyatlarına yapılan zam Kuzey Afrika'nın petrol zengini ülkesi Cezayir'de yağmalama olaylarına neden oldu. Yılbaşından bu yana polisle protestocular arasında çıkan olaylarda hayatını kaybedenlerin sayısı 23'e yükseldi. Un, şeker, yağ gibi ana gıda maddelerine yapılan yüzde 50'nin üzerindeki zamlar ülkenin yoksullukla mücadele eden büyük bir kesiminde bardağı taşırdı. Her mahallede çatışma yaşanırken birinci lig maçları iptal edildi, polis güvenlik amacıyla camileri bile kuşattı. Dünyanın en büyük ekonomileri, küresel gıda güvenliğini sağlamak ve 2008 benzeri bir gıda krizinin önüne geçmek için önlem arayışında. Fransa, gıda fiyatlarındaki keskin artışlardan endişeli olduğunu açıklayan ve bu konuda hassasiyet gösteren gelişmiş ülkelerden biri.

Fransa Cumhurbaşkanı Sarkozy, G-20 zirvesinde bu konudaki endişelerini ABD Başkanı Barack Obama'ya aktarırken Başbakan François Fillon, gıda ve enerji fiyatlarındaki aşırı oynaklığa önlem alınmasının ülkesinin önceliklerinden olduğunu ifade etti. Tarım Bakanı Bruno Le Maire, gıda emtialarının fiyatlarında oynaklık yaratan spekülasyonu önlemek için daha sıkı yasal düzenlemeler çağrısında bulundu (Forbes).